In de uitspraak van 5 februari j.l. heeft rechtbank Den Haag geoordeeld dat het Systeem Risico Indicatie (SyRI) in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Volgens de rechter bevat SyRI onvoldoende waarborgen om de privacy van burgers te beschermen.

Op 5-2-2020 heeft de rechtbank Den Haag uitspraak gedaan over het Systeem Risico Indicatie (SyRI) in een procedure die door een coalitie van maatschappelijke organisaties is aangespannen in 2018.  Deze coalitie van partijen heeft er tijdens de zitting op 29 oktober 2019 voor gepleit om het gebruik van SyRI te stoppen, aangezien dit risicoprofileringssysteem onvoldoende waarborgen bevat om het recht op privacy van burgers te garanderen. Zie voor meer informatie over deze procedure het nieuwsbericht van 2 april 2018 op deze site.

De rechtbank heeft in haar uitspraak geoordeeld dat de wetgeving die de inzet van SyRI regelt in strijd is met hoger recht. Deze SyRI wetgeving acht de rechter in strijd met de vereisten zoals vastgelegd in artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, die het recht op respect voor het privéleven moeten waarborgen. De rechtbank heeft het oogmerk van SyRI – het opsporen en bestrijden van fraude – afgezet tegen de inbreuk die SyRI maakt op het privéleven van burgers en is tot de conclusie gekomen dat hier geen sprake is van een “fair balance” die het EVRM echter wel vergt om te kunnen spreken van een gerechtvaardigde inbreuk op de privacy. Het op grote schaal koppelen van persoonsgegevens – waaronder ook gegevens uit de zorg – wordt door de rechter in strijd geacht met het fundamentele recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer. 

Hier kunt u het persbericht lezen dat naar aanleiding van deze uitspraak is opgesteld door de coalitie van partijen die de juridische procedure in 2018 heeft aangespannen.

In reactie op de uitspraak heeft staatssecretaris van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid diezelfde dag publiekelijk aangegeven dat het systeem SyRI niet meer zal worden ingezet. Het is te hopen dat deze uitspraak in de toekomst zal doorwerken in beleid en wetgeving met betrekking tot verwerking en gebruik van bijzondere persoonsgegevens in Nederland. Omdat in deze zaak voor het eerst middels non-gouvernementele organisaties door burgers wordt opgekomen tegen het profileren van burgers via het op grote schaal verzamelen, koppelen en analyseren van persoonsgegevens is deze uitspraak ook internationaal van groot belang. In The Guardian is in reactie op de uitspraak onderstaand artikel verschenen:
https://www.theguardian.com/technology/2020/feb/05/welfare-surveillance-system-violates-human-rights-dutch-court-rules

Op 29 oktober 2019 vond bij de rechtbank Den Haag onder grote belangstelling de rechtszitting plaats over de aanklacht die door een maatschappelijke coalitie van 8 partijen was aangespannen tegen de Nederlandse staat betreffende de inzet van het Systeem Risico Indicatie (SyRI). De coalitie van partijen bestaat uit Platform Bescherming Burgerrechten, Stichting KDVP, Privacy First, Nederlands Juristencomité voor de Mensenrechten, Landelijke Cliëntenraad, vakbond FN, evenals de auteurs Maxim Februari en Tommy Wieringa.

In het kader van het opsporen van fraude verschaft SyRI de overheid een onbeperkte bevoegdheid om zonder concrete verdenking op grote schaal persoonsgegevens van onverdachte burgers – waaronder ook gegevens uit de zorg – op te eisen en deze data op geheime en oncontroleerbare wijze te koppelen en analyseren om zodoende een risicoprofiel van deze burgers te kunnen opstellen. De coalitie van partijen is van mening dat deze ontwikkeling een onaanvaardbare bedreiging vormt voor onze democratische rechtsstaat en heeft in de rechtszitting gepleit voor het buiten werking stellen van SyRI.

De rechtbank doet op woensdag, 5-2, mondeling uitspraak in deze procedure.

Adres rechtbank: Prins Clauslaan 60, 2595 AJ Den Haag

Aanvang zitting: 10:00 uur